Interview met M.Gadella

In 1990 is Duitsland weer officieel herenigd tot een land. Was hier iets van te merken in Nederland?

 

Dat was heel goed te merken. Met name de val van de muur, die vooraf ging aan de officiële hereniging kan ik me heel goed herinneren. Op radio en tv ging het alleen maar hierover. Ik zie de beelden nog voor me bij de eerste grensovergang die open ging. Al die Duitse mensen die zelf ook nauwelijks door hadden dat het echt gebeurde, dat ze vrij naar de overkant konden lopen. Het was heel onwerkelijk, maar je voelde ook hoe historisch het was. Ik kan me nog herinneren dat er mensen ook over de muur heen klommen en dat ik dacht dat ze er zo armoedig, slecht gekleed uit zagen. Journalisten interviewden mensen ook, iedereen was heel erg emotioneel.

In 1992 stortte een vliegtuig neer in de Amsterdamse Bijlmer. Wat had dit voor gevolgen voor de Nederlandse samenleving?

 

Dit was natuurlijk een afschuwelijke gebeurtenis, een vliegtuig dat neerstortte op een flat in de Bijlmer. Zo veel doden, zo’n vuurzee, daar werd je koud van. Er kwam direct na het ongeluk heel veel discussie over de aard van de lading, het ging om een Israëlisch vrachtvliegtuig, dat mogelijk een geheime militaire lading zou hebben gehad. Volgens mij is dit nooit helemaal duidelijk geworden of dit zo was en of dit het ongeluk heeft veroorzaakt. De impact van de ramp op de Nederlandse samenleving ging vooral over onze multiculturele samenleving. De ramp legde bloot dat er heel veel illegalen, mensen die officieel niet in Nederland stonden ingeschreven en dus onbekend waren, in de Bijlmerflats woonden en slachtoffer waren geworden. In de Bijlmer bleek een soort van ondergrondse subsamenleving te bestaan, met mensen van allerlei komaf, waar we geen weet van hadden en politici en beleidsmakers zich tot dan toe ook niet echt op bekommerd hadden. De Bijlmer heeft in de jaren na de ramp veel meer aandacht gekregen en er zijn meer pogingen gedaan om de wijk te normaliseren en meer heterogeen te maken (dus niet alleen met mensen uit de onderklassen).

 

In 1994 vond de Rwandese genocide plaats. Dit was een grove volkerenmoord en de zaak was ook bij de VN gelegd. Wat was hierover bekend in Nederland?

 

In Nederland is er vrij uitgebreid bericht over deze ramp, waarbij Hutu’s en Tutsi’s elkaar in enkele weken tijd op grote schaal hebben vermoord, veelal met primitieve middelen als hakbijlen. Het begon via propaganda op de radio, waar in enkele dagen tijd Hutu’s  werden opgehitst om de straat op te gaan en tot de aanval over te gaan. Ik weet de aantallen niet meer precies, maar ik dacht dat er rond een miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s zijn vermoord. Dat is echt onbeschrijfelijk veel.  En dit alles gebeurde in feite onder toeziend oog van de VN, want er was een internationele vredesmacht in de buurt. Deze had echter niet het mandaat om in te mogen grijpen….Dit heeft tot veel kritiek geleid op de VN die als een tandeloze tijger werd gezien.   

 

Boris Jeltsin was in 1991 president van de Sovjet-Unie. In dat jaar viel de Sovjet-Unie uiteen en werd Jeltsin dus eigenlijk president van Rusland. Had het uiteenvallen van de Sovjet-Unie gevolgen voor spanningen in de wereld?

 

Zeker de onzekerheden namen daardoor flink toe. De voorganger van Jeltsin, Gorbatsjov had de toenadering van Rusland naar het Westen in gang gezet en het land hervormd. Officieel kwam er een eind aan de koude oorlog. Dat was voor ons in het Westen natuurlijk heel erg positief, maar zette in het land zelf onbedoeld het interne verval in gang. De almacht van de communistische partij kwam ten einde, waardoor de eenheid van de Sovjet Unie onder druk kwam te staan. Jeltsin is niet in staat geweest dit proces van uiteen vallen te stoppen. Het gevaarlijke van deze nieuwe situatie was dat nieuwe landen met nieuwe, feitelijk autoriaire, regeringen ontstonden, waarbij je maar moest afwachten hoe dat zich zou gaan ontwikkelen. Belangrijk hierbij is dat je je beseft dat een deel van deze nieuwe landen, ook beschikking had over atoomwapens.

 

In 1999 werd bekend gemaakt dat landen van de EU dezelfde munt zouden krijgen. Wat vond jij hiervan?

 

Met het verdrag van Maastricht heeft Europa inderdaad gekozen voor de Euro. Ik vond het op dat moment in ieder geval jammer dat we onze mooie biljetten kwijtraakten en zag op tegen het gedoe van omrekenen. Ik snapte toen wel het argument dat het voor de handel beter kan zijn om allemaal dezelfde munt te hebben. Het punt dat je met 1 munt ook meer onderling afhankelijk bent en daarmee ook kwetsbaar, kwam toen in de discussie niet voor. Het was wel duidelijk dat de keuze voor 1 munt vooral ook een politiek, ideologische keuze was om de eenheid van Europa te benadrukken. Achteraf gezien kun je hier grote vraagtekens bij zetten. Een politieke keuze met zoveel economische impact, het is de vraag of dit goed leiderschap is geweest.

 

Varkens in Nederland werden besmet met de varkenspest. Het exporteren van varkensvlees vanuit Nederland was toen verboden. Ook mocht het vlees toen niet meer genuttigd worden. Wat had dit voor invloed op jou?

 

Dit had zeker invloed op ons gezin, mijn ouders hadden in die tijd namelijk een varkenshouderij! Het betekende concreet dat de varkens niet van het bedrijf weg konden en dat nieuwe aanvoer niet mogelijk was. Voor de bedrijfsvoering was dit natuurlijk niet gunstig. Onder boeren waren er veel zorgen, omdat de meeste varkensboeren er in die tijd al niet meer zo goed voorstonden. De sector is sinds de jaren negentig echt aan het afkalven. Weerstand tegen het industrieel houden van dieren, maar ook het negatieve imago van varkensvlees door bv. deze pest, hebben veel boeren de kop gekost.

 

Vielen u bepaalde dingen op over de kledingstijl in de jaren 90? Wat voor soort kleding was toen erg in? En welke merken waren toen groot en welke juist niet?

 

Ik kan me de broeken met de strepen de zijkant nog herinneren dat was op een gegeven moment een hype. En er waren op de middelbare scholen duidelijke groepen met een eigen kledingstijl, punkers en kakkers bijvoorbeeld. Kakkers droegen lacoste en meerdere poloshirtjes over elkaar. Ik krijg de indruk dat dat toen sterker was dan nu.

 

In 1993 en 1995 waren er grote overstromingen in Nederland. Wat heeft u hiervan meegekregen?

 

Ik heb de berichten op tv en in de krant ervan meegekregen. En we kenden mensen die moesten evacueren. Op dat moment was het nieuws, achteraf is het wellicht 1 van de eerste keren geweest dat we in Nederland echt duidelijk met de gevolgen van klimaatverandering te maken hebben gehad. Het was in ieder geval nieuw dat we niet aan de buitengrens (de zee) met gevaar rekening moesten houden, maar nu ook aan de binnenkant bij de rivieren, gevaar liepen. Sindsdien staat dit probleem wel op de kaart en mag er bijvoorbeeld in de uiterwaarden niet meer gebouwd worden en loopt in onze regio bv. een project als Ruimte voor de Lek.

 

Was u bang voor de milleniumbug? Of vond u dat maar onzin?

 

Dat vond ik toen al onzin. Ik weet nog dat we op ons werk daar ik weet niet wat voor voorbereidingen voor moesten treffen, terwijl bijna iedereen dacht ‘wat een bezigheidstherapie’. Dat was nou een echte hype. Na 1 januari ook nooit meer iets over gehoord.

 

Wat was volgens u het belangrijkste sportevenement in de negentiger jaren?

 

Ik ben niet zo bezig met sport, maar vond de overwinning op Wimbledon van Richard Krajicek in 1996, denk ik het mooist.